cover.jpg
ตั้งแต่มีการแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 ทั่วโลกต่างก็รอคอยอย่างมีความหวัง ว่าสักวันจะมีสิ่งที่ช่วยยับยั้งการระบาดของโรคนี้ได้ ในที่สุดปลายปี 2563 อัศวินขี่ม้าขาวที่ทุกคนรอคอยก็ปรากฏ เขาคือวัคซีนโควิด-19 นั่นเอง หลายคนอาจยังไม่รู้ว่าปกติการพัฒนาวัคซีนนั้นใช้เวลานาน 5-10 ปีเลยทีเดียว แต่ในภาวะไม่ปกติเช่นนี้ นักวิจัยเร่งวิจัยและพัฒนาวัคซีนที่มีประสิทธิภาพและมีปลอดภัย ออกมาได้รวดเร็วอย่างน่าทึ่ง! ยิ่งไปกว่านั้น หลังรับวัคซีนแล้ว สถานการณ์โควิดในหลายประเทศดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด เรารีบไปทำความรู้จักเจ้าวัคซีนนี้กันดีกว่าค่ะ ว่ามันมีทั้งหมดกี่ชนิดกันแน่ เมื่อฉีดไปแล้วผลข้างเคียงที่อาจจะเกิดขึ้นมีอะไรได้บ้าง
วัคซีนโควิด-19 ที่ประเทศต่าง ๆ ใช้กันตอนนี้มีอยู่กี่ชนิด?
หลายคนคงคุ้นชื่อวัคซีนยี่ห้อต่าง ๆ กันอยู่แล้ว เพียงแต่อาจไม่แน่ใจว่ามันเป็นวัคซีนชนิดไหน ปัจจุบัน วัคซีนต้านเชื้อโควิด-19 ที่ปลอดภัย และได้รับการรับรองจากองค์การอนามัยโลก (WHO) ให้ใช้กันทั่วไป หลัก ๆ มีอยู่ 4 ชนิดด้วยกันดังนี้ค่ะ
วัคซีนเชื้อตาย ใช้ไวรัสที่ถูกทำให้หมดฤทธิ์ ไม่ก่อโรค กระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันต่อเชื้อขึ้นมา
วัคซีนที่ผลิตจากโปรตีนไวรัส ใช้ชิ้นส่วนจำเพาะของไวรัส ที่มีลักษณะคล้ายโควิด-19 มาสร้างโปรตีนที่เป็นส่วนประกอบของเชื้อ ฉีดกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกัน ซึ่งปัจจุบันยังไม่มีใช้ในประเทศไทย
วัคซีนที่ใช้ไวรัสเป็นพาหะ ใช้ไวรัสอื่นที่ปลอดภัย เป็นตัวนำส่งชิ้นส่วนโปรตีนของไวรัสโควิด-19 เข้าสู่เซลล์และกำกับการสร้างโปรตีนส่วนหนาม ให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมา
วัคซีนชนิดสารพันธุกรรม เทคโนโลยีใหม่ที่ใช้สารพันธุกรรม mRNA จากโปรตีนส่วนหนามของไวรัสโควิด-19 มาควบคุมให้ร่างกายเราผลิตโปรตีนส่วนหนามของไวรัสชนิดนี้ ทำให้ร่างกายรู้จักกับเชื้อและสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาต่อต้าน แต่สารพันธุกรรม mRNA เหล่านี้จะถูกขจัดออกจากร่างกายภายในเวลาไม่นาน จึงไม่สะสมอยู่ในร่างกาย
photo.jpg
หลังฉีดวัคซีนโควิด-19 แล้ว จะมีอาการอะไรเกิดขึ้นบ้าง?
วัคซีนทำหน้าที่กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของเราให้ต่อสู้กับเชื้อโรค เพื่อป้องกันการเจ็บป่วย หรือลดความรุนแรงของโรค กลไกนี้อาจทำให้ร่างกายเกิดผลข้างเคียงบางอย่าง ส่วนใหญ่มักไม่รุนแรงและหายได้เองในเวลาไม่นาน ซึ่งผู้ที่ฉีดวัคซีนโควิด-19 ก็จะมีอาการเบื้องต้นคล้ายวัคซีนอื่น ๆ เช่น มีไข้ ปวดหัว ปวดเมื่อยตามตัว อ่อนเพลีย ปวดต้นแขนบริเวณที่ฉีด แต่ใช่ว่าทุกคนจะมีอาการเหล่านี้นะคะ บางคนฉีดแล้วไม่มีผลข้างเคียง แต่ภูมิคุ้มกันก็เกิดขึ้นได้เช่นกันค่ะ กรณีมีอาการข้างต้น ให้กินยาพาราเซตามอล เพื่อแก้ปวด ลดไข้ เพราะเป็นกลุ่มยาที่ปลอดภัย ไม่ก่อให้เกิดอันตรายหากใช้ในปริมาณที่ถูกต้องค่ะ
บางกรณีตามรายงานข่าว ก็พบผู้ที่ฉีดวัคซีนแล้วมีอาการรุนแรงบ้าง แตกต่างกันไปตามชนิดของวัคซีน เช่น ภาวะลิ่มเลือดอุดตัน ทว่าเมื่อเทียบอาการเหล่านี้กับจำนวนผู้ที่รับการฉีดไปแล้ว ถือว่าพบได้น้อยมาก น้อยกว่า 1 ในล้าน เลยก็ว่าได้ และยังสามารถรักษาได้ด้วย ฉะนั้นสิ่งสำคัญที่อยากให้ทุกคนตระหนักก็คือ วัคซีนช่วยลดอาการป่วยรุนแรงของโรคและการเสียชีวิต! แต่ถ้าหากใครกังวลเรื่องการฉีดวัคซีนไม่หายซักที เพื่อความสบายใจ สามารถปรึกษาแพทย์ก่อนฉีดทุกครั้งได้เลยนะคะ
ถึงแม้โรคโควิด-19 จะรักษาให้หายได้ แต่เชื่อเหลือเกินว่าไม่มีใครอยากให้ตัวเองติดแน่นอนใช่ไหมคะ ดังนั้นนอกจากมาตรการป้องกันที่เคร่งครัดแล้ว เราควรฉีดวัคซีนร่วมด้วย เพื่อให้ร่างกายมีเกราะป้องกันแข็งแกร่งยิ่งขึ้น ดังนั้นมาช่วยกันรณรงค์ให้คนรอบข้าง รวมทั้งตัวเราเอง หันมาฉีดวัคซีนโควิด-19 กันนะคะ
ตรวจโดย
พญ.ปรารถนา ปันทะ
นายแพทย์ชำนาญการ
แหล่งอ้างอิง
https://mahidol.ac.th/documents/vaccine-covid19.pdf
https://waa.inter.nstda.or.th/stks/pub/2021/20210316-covid19-vaccine-handbook.pdf
https://chulalongkornhospital.go.th/kcmh/line/วัคซีนป้องกันโรคโควิด-19/