รู้ทันโรคมือเท้าปาก

อะไรหนอที่ทำให้เด็กเป็นมือเท้าปากกันบ่อย

โรคมือเท้าปากเกิดจากการติดเชื้อไวรัสในกลุ่มเอ็นเทอโรไวรัส ที่พบบ่อยสุดคือ ค็อกซากี-เอ (Coxsackie A) ซึ่งมีอาการไม่รุนแรงและหายได้เอง ส่วนเชื้อที่พบน้อยแต่รุนแรงคือ เอ็นเทอโรไวรัส 71 ส่วนใหญ่เด็กที่เป็นโรคนี้จะมีอายุต่ำกว่า 5 ขวบ มักติดต่อกันผ่านการกินอาหาร น้ำดื่ม ของเล่นที่ปนเปื้อน การดูดเลียนิ้วมือ หรือโดนละอองน้ำมูกน้ำลายของเด็กที่ป่วย นอกจากนี้ยังมี “โรคเฮอร์แปงไจนา” ที่เกิดจากไวรัสชนิดเดียวกันด้วยนะคะ แต่อาการแตกต่างกันตรงที่มีแผลเฉพาะในปากเท่านั้น และมีไข้สูงประมาณ 39.5-40 องศาเซลเซียส

ถ้าเป็นแล้ว จะมีอาการอย่างไร

หลังจากได้รับเชื้อ 3-6 วัน จะอ่อนเพลีย มีไข้ต่ำ ๆ เหมือนไข้หวัดทั่วไป ต่อมาอีก 1-2 วัน จะเริ่มเจ็บปาก กลืนน้ำลายลำบาก และไม่ยอมกินอาหาร เนื่องจากมีแผลตุ่มแดงที่ลิ้น เหงือก และกระพุ้งแก้ม มีตุ่มน้ำใส แดง บริเวณฝ่ามือฝ่าเท้า อาจพบที่ก้นและเข่าทั้งสองข้างด้วย ปกติอาการมักไม่รุนแรงและหายได้เองภายใน 7-10 วัน ในกรณีรุนแรงอาจเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ สมองอักเสบ กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ ซึ่งถึงแม้จะพบน้อยมาก แต่ก็รุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้ ดังนั้นถ้าลูกมีอาการเหล่านี้ คุณพ่อคุณแม่รีบพาไปพบแพทย์เลยค่ะ

• ปวดศีรษะมากจนทนไม่ไหว มีไข้สูงกว่า 39 องศาเซลเซียส นานกว่า 48 ชั่วโมง
• ไอ มีเสมหะมาก หายใจหอบเหนื่อย
• มีอาการสะดุ้งผวา ตัวสั่น ๆ แขนขาอ่อนแรง ตัวซีด
• ปวดต้นคอ คอแข็ง กล้ามเนื้อกระตุก ชัก ไม่รู้สึกตัว
• ซึม ไม่เล่น ไม่กิน อาเจียนรุนแรง พูดเพ้อไม่รู้เรื่อง

ถึงจะติดง่าย แต่ก็ป้องกันได้นะ

เนื่องจากโรคนี้ยังไม่มีวัคซีนป้องกัน วิธีป้องกันที่ดีที่สุดก็คือ ดูแลรักษาสุขอนามัยให้ดี ด้วยวิธีดังต่อไปนี้ค่ะ

• ฝึกให้ลูกล้างมือด้วยสบู่ทุกครั้งหลังเข้าห้องน้ำ และก่อนกินอาหาร
• หมั่นทำความสะอาดบริเวณบ้าน และของเล่นของใช้ลูกอยู่เสมอ
• ไม่ให้ลูกใช้แก้วน้ำ หลอดดูด ขวดนม ช้อนชาม เสื้อผ้า ผ้าเช็ดหน้า ร่วมกับคนอื่น และไม่ให้อมนิ้วมือหรือเอาของเล่นเข้าปาก
• ให้ลูกดื่มน้ำสะอาด กินอาหารปรุงสุกใหม่ ๆ และไม่พาไปตามสถานที่แออัดอย่างเช่นห้างสรรพสินค้า โรงพยาบาล สระว่ายน้ำ
• ถ้าหากลูกป่วย ไม่ควรให้ไปโรงเรียนประมาณ 1 - 2 สัปดาห์ หรือรอจนกว่าแผลจะหายเป็นปกติ เพื่อป้องกันไม่ให้เชื้อแพร่ไปยังเด็กคนอื่น ที่สำคัญต้องแจ้งให้ทางโรงเรียนทราบด้วยนะคะ โรงเรียนจะได้ทำความสะอาดห้องเรียนและของเล่นต่าง ๆ

รักษาอย่างไร?

โรคมือเท้าปากยังไม่มียารักษาโดยเฉพาะนะคะ แพทย์จะรักษาตามอาการ เช่น หยอดยาชาหรือให้อมน้ำแข็ง กินของเย็น ๆ อย่างไอศกรีม เพื่อลดอาการเจ็บแผลในปาก ให้กินนมและอาหารอ่อน ๆ ให้ยาน้ำพาราเซตามอล เพื่อบรรเทาปวดหรือลดไข้ ถ้าตุ่มกลายเป็นหนองหรือพุพองจะให้ยาปฏิชีวนะ ถ้าเด็กเจ็บคอมาก อ่อนเพลียมาก ดื่มน้ำไม่ได้ อาจให้นอนรักษาตัวในโรงพยาบาล และให้น้ำเกลือทางหลอดเลือดค่ะ

ถึงแม้ว่าเด็กจะมีโอกาสเป็นโรคมือเท้าปากได้ง่าย แต่การที่คุณพ่อคุณแม่คอยดูแลรักษาความสะอาดอย่างสม่ำเสมอ และฝึกให้เขามีสุขอนามัยที่ดีตั้งแต่ยังเล็ก ๆ ย่อมช่วยป้องกันและลดความเสี่ยงของการเกิดโรคได้อย่างแน่นอนค่ะ

เรียบเรียงโดย
พญ.ปรารถนา ปันทะ
นายแพทย์ชำนาญการ