ป้อนยาลูกอย่างไรให้ง่ายและปลอดภัย

เมื่อลูกน้อยเจ็บป่วย นอกจากคุณพ่อคุณแม่จะกังวลเรื่องอาการของโรคแล้ว การป้อนยาลูกก็ทำให้หนักใจไม่แพ้กันเลยใช่ไหมคะ นั่นเพราะเด็กหลายคนกินยายากเหลือเกิน ยิ่งถ้าเป็นยารสขมละก็ เด็กยิ่งวิ่งหนีหรือไม่ก็บ้วนทิ้ง แถมบางทียังร้องโวยวายไม่ยอมกินอีกต่างหาก ทำเอาคุณพ่อคุณแม่ทั้งเหนื่อยและเครียดไปตาม ๆ กันเลยทีเดียว “มีวิธีไหนบ้างนะที่จะป้อนยาลูกง่าย ๆ ไม่ยุ่งยากอีกต่อไป” แน่นอนว่าคำถามนี้คงเกิดขึ้นเกือบทุกบ้าน ดังนั้นเราจึงมีเทคนิคดี ๆ มาแนะนำคุณพ่อคุณแม่ให้หายกลุ้มใจดังนี้ค่ะ

ป้อนยาลูกให้ง่ายและปลอดภัย ใคร ๆ ก็ทำได้
เนื่องจากร่างกายเด็กยังเติบโตไม่เต็มที่เท่าผู้ใหญ่ ดังนั้นเราจึงต้องระมัดระวังเป็นพิเศษนะคะ เพื่อไม่ให้เกิดผลข้างเคียงที่ร้ายแรงตามมา ลองทำตามวิธีด้านล่างนี้ดู รับรองว่าช่วยได้เยอะเลยค่ะ

• อธิบายให้ลูกเข้าใจถึงประโยชน์ของการกินยาด้วยใบหน้าที่ยิ้มแย้ม น้ำเสียงอ่อนโยน ไม่ควรข่มขู่หรือพูดให้กลัว ที่สำคัญต้องใจเย็นและชมเชยเมื่อลูกให้ความร่วมมือ
• หาของเล่นที่ลูกชอบมาให้เล่น เพื่อเบี่ยงเบนความสนใจและช่วยคลายความเครียดให้ลูก หรือให้กินไอศกรีมเย็น ๆ ก่อนกินยา จะช่วยให้ลิ้นชา รับรสขมจากยาน้อยลง
• อ่านฉลากยาให้ละเอียดถี่ถ้วน ว่าปริมาณยา จำนวนครั้ง และเวลาที่ให้เป็นอย่างไร
• เด็กโตควรฝึกให้กลืนยาเม็ด เพื่อลดปริมาณน้ำตาลที่ผสมในตัวยา ส่วนเด็กเล็กควรให้ยาน้ำเท่านั้น โดยใช้หลอดดูดยา (syringe) ค่อย ๆ ฉีดเข้าข้างกระพุ้งแก้ม อย่าฉีดลงคอโดยตรงและไม่ป้อนยาขณะลูกดิ้นหรือร้องไห้ เพราะจะทำให้สำลัก
• ให้ลูกกินยาทีละชนิด ห้ามนำยามาผสมรวมกันแล้วป้อนในครั้งเดียว

เคยป้อนยาลูกแบบนี้ไหม ถ้าใช่ แสดงว่าทำผิดวิธีแน่ ๆ
ถ้าลูกกินยาแล้วอาการยังไม่ดีขึ้น บางทีอาจเป็นเพราะเราป้อนผิดวิธี ทำให้ยามีฤทธิ์มากขึ้นหรือน้อยลง หรือไม่ออกฤทธิ์เลยก็เป็นได้นะคะ มาดูกันค่ะว่าการป้อนยาผิดวิธีนั้นมีอะไรบ้าง

• ผสมยาลงในขวดนม หรือให้กินยาพร้อมนม ซึ่งคนส่วนใหญ่นิยมใช้ แต่เป็นวิธีที่ไม่ถูกต้องนะคะ เนื่องจากแคลเซียมในนมอาจจับตัวกับยา ทำให้ยาไม่ออกฤทธิ์
• ลูกอาเจียนแล้วให้กินยาซ้ำ ถ้าป้อนยาแล้วลูกอาเจียนทันที สามารถให้ยาซ้ำได้ แต่หากให้ยาแล้วลูกไม่อาเจียนทันที ไม่ต้องป้อนซ้ำ เพื่อป้องกันไม่ให้รับยาเกินขนาด
• การผสมหรือบดยาทุกชนิดรวมกัน แล้วป้อนในครั้งเดียว ยาอาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างกัน ทำให้มีฤทธิ์เพิ่มขึ้นซึ่งเป็นอันตราย หรือมีฤทธิ์ลดลงจนทำให้ผลการรักษาไม่ดีเท่าที่ควร
• ให้ลูกกินยาซ้ำเพราะลืมกินยา กรณีที่เป็นยาก่อนอาหาร ถ้าลืมกิน ให้ข้ามไปมื้อถัดไป ถ้าเป็นยาหลังอาหาร หากยังไม่เกิน 30 นาที ยังให้กินได้ แต่ถ้าเกินแล้วก็ควรรอมื้อถัดไปเลยค่ะ
• บีบจมูกลูกขณะป้อนยา อาจทำให้ลูกสำลักยาเข้าปอดจนก่อให้เกิดอันตรายได้

ปัญหาลูกกินยายากมักเกิดขึ้นกับทุกครอบครัว ถ้าหากไม่อยากให้ลูกต่อต้านและขัดขืนมากขึ้นกว่าเดิม คุณพ่อคุณแม่ต้องมีความอดทนสูง รู้จักใช้วิธีละมุนละม่อม ไม่ตวาดข่มขู่จนลูกหวาดกลัวนะคะ ที่สำคัญการให้รางวัลหรือชื่นชมลูก อาจทำให้ลูกรู้สึกดี มีกำลังใจ จนสามารถฝึกกินยาด้วยตัวเองได้ แล้วทีนี้ปัญหาที่คุณพ่อคุณแม่หนักใจก็จะค่อย ๆ คลี่คลาย และพบทางออกในที่สุดค่ะ

เรียบเรียงโดย
พญ.ปรารถนา ปันทะ
นายแพทย์ชำนาญการ